Đức ra mắt siêu máy tính xanh Jupiter: Dẫn đầu kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo

Ngày 5/9/2025, tại Trung tâm Nghiên cứu Jülich gần thành phố Aachen, Thủ tướng Đức Friedrich Merz cùng Thủ hiến bang Nordrhein-Westfalen Hendrik Wüst đã chính thức ra mắt Jupiter – siêu máy tính xanh trị giá 500 triệu euro, hiện được đánh giá là một trong những siêu máy tính nhanh nhất và tiết kiệm năng lượng nhất thế giới.

Hiệu năng “exascale” – một nghìn tỉ tỉ phép tính mỗi giây

Jupiter là siêu máy tính đầu tiên tại châu Âu đạt tới ngưỡng exascale, tức khả năng xử lý hơn một nghìn tỉ tỉ phép tính mỗi giây (≈ 1 exaFLOPS). Với sức mạnh này, Jupiter hiện đứng thứ 4 thế giới trong bảng xếp hạng TOP500, khẳng định vị thế châu Âu trong cuộc đua công nghệ vốn lâu nay bị chi phối bởi Mỹ và Trung Quốc.

Trung tâm tính toán của siêu máy tính xanh Jupiter gồm khoảng 50 mô-đun container, diện tích hơn 2.300 m², với dung lượng lưu trữ dữ liệu tương đương 450 tỉ cuốn sách. Đây là nền tảng hạ tầng then chốt để Đức và Liên minh châu Âu theo đuổi tham vọng công nghệ trong nhiều thập kỷ tới.

Năng lượng xanh – đột phá về bền vững

Khác biệt lớn của Jupiter nằm ở khả năng vận hành 100% bằng năng lượng tái tạo. Toàn bộ lượng nhiệt sinh ra từ quá trình tính toán sẽ được tái sử dụng để sưởi ấm cho khuôn viên nghiên cứu, giúp tiết kiệm đáng kể năng lượng. Với thiết kế này, Jupiter đã vươn lên vị trí số 1 bảng Green500, danh sách siêu máy tính tiết kiệm năng lượng nhất toàn cầu.

Bà Astrid Lambrecht, Giám đốc Trung tâm Jülich, nhấn mạnh:

“Trong kỷ nguyên số hóa và trí tuệ nhân tạo ngày càng tiêu tốn năng lượng, Jupiter là minh chứng rằng chúng ta hoàn toàn có thể kết hợp hiệu năng đỉnh cao với việc bảo vệ tài nguyên và môi trường.”

Ứng dụng chiến lược: từ khí hậu đến y học và AI

Siêu máy tính xanh Jupiter được thiết kế để phục vụ nhiều lĩnh vực nghiên cứu then chốt:

• Mô phỏng khí hậu và thời tiết: cải thiện khả năng dự báo các hiện tượng cực đoan như mưa lớn, lũ lụt hay bão mạnh.

• Sinh học & y học: nghiên cứu protein, tế bào và bộ não con người, từ đó rút ngắn thời gian phát triển các liệu pháp điều trị mới.

• Trí tuệ nhân tạo: cung cấp nền tảng huấn luyện cho các mô hình AI thế hệ mới, mở ra “những khả năng hoàn toàn mới” như lời Thủ tướng Merz khẳng định.

Đức khẳng định vị thế dẫn dắt

Phát biểu tại lễ ra mắt, Thủ tướng Friedrich Merz cho biết:

“Mỹ và Trung Quốc đang cạnh tranh quyết liệt để chiếm lĩnh thị phần trong tương lai, nhưng châu Âu và Đức vẫn còn nhiều cơ hội để bắt kịp. Jupiter là minh chứng cho tham vọng của chúng tôi trong việc giữ vai trò dẫn dắt cuộc cách mạng công nghệ hiện nay.”

Với tổng chi phí 500 triệu euro, dự án Jupiter nhận được sự tài trợ từ nhiều nguồn: Ủy ban châu Âu (250 triệu euro), Bộ Khoa học Liên bang Đức (125 triệu euro) và bang Nordrhein-Westfalen (125 triệu euro).

Tầm nhìn dài hạn cho châu Âu

Tên gọi “Jupiter” là viết tắt của “Joint Undertaking Pioneer for Innovative and Transformative Exascale Research” – khẳng định sứ mệnh tiên phong của hệ thống trong nghiên cứu siêu máy tính exascale.

Trong bối cảnh thế giới đang theo đuổi mục tiêu tạo ra các hệ thống AI tổng hợp (Artificial General Intelligence – AGI) có khả năng giải quyết những bài toán lớn của nhân loại, sự ra đời của Jupiter không chỉ mang ý nghĩa khoa học – công nghệ, mà còn là một tuyên ngôn chiến lược: Châu Âu sẵn sàng tham gia cuộc đua AI toàn cầu theo hướng bền vững, an toàn và có trách nhiệm.

Xem thêm bài viết: